برترین دانشگاه‌های دنیا، این بار در چین

دانشگاه شینگهوا چین به یکی از منابع اصلی تحقیق در حوزه‌های علم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضی (STEM) تبدیل شده است. در سال‌های 2013 تا 2016 این دانشگاه بیشتر 1 درصد مقالات برتر ریاضی و کامپیوتر را که بیشترین ارجاع را در جهان خورده بودند، منتشر کرد. دانشگاه MIT همچنان برترین مقالات STEM را منتشر می‌کند، اما کارشناسان می‌گویند شینگهوا پتانسیل این را دارد که تا کمتر از پنج سال آینده جای MIT را بگیرد.

شینگهوا و پکینگ دو دانشگاه چینی والبته رقیب هستند که بر اساس دانشگاه‌های تحقیقاتی غربی مدل‌سازی شده‌اند و آنها را به ترتیب آکسفورد و کمبریج چین می‌نامند.

دولت مرکزی چین از سال 1995 تلاش‌های متعددی کرده و میلیاردها دلار هزینه اختصاص داده تا برترین دانشگاه‌های چین را به کلاس جهانی برساند.

یک اهرم کمک‌کننده در این زمینه پول است و دانشگاه‌ها انگیزه‌های زیادی برای هیات علمی خود ایجاد کرده‌اند. تحقیقی که سال گذشته توسط سه محقق چینی انجام شده بود، نشان می‌دهد دستمزدهای پرداختی برای انتشار یک مقاله علمی از 25 دلار که دانشگاه نانجینگ حدود 30 سال پیش پرداخت کرده، امروز به 165 هزار دلار افزایش یافته است – یعنی 20 برابر میانگین حقوق سالانه یک عضو هیات علمی. این سیستم جواب داده و سهم چین از مقالات STEM در بزرگ‌ترین مرجع مقالات و ارجاعات علمی اسکوپوس (Scopus) از 4 درصد در سال 2000 به 19 درصد در سال 2016 افزایش یافته که از سهم آمریکا هم بیشتر است.

در سال 2017 دانشگاه شینگهوا 1385 مدرک دکتری اعطا کرده که این رقم برای دانشگاه MIT 646 بوده است.

البته در مورد جهت‌گیری شینگهوا نگرانی‌هایی وجود دارد؛ به‌خصوص در میان مهندسان که معمولا بر این دانشگاه تسلط داشتند. مهارت‌های کاربردی مهندس‌ها نقشی کلیدی در مدرن‌سازی چین داشته، اما از آنجایی که تحقیقات تئوریک مهمی ارائه نکرده‌اند، در حال از دست دادن جایگاه خود هستند. برخی دیگر اظهار نگرانی می‌کنند که این دانشگاه هنوز نتوانسته مقالات رقابتی چندانی عرضه کند.

محدودیت‌های آزادی بیان در دانشگاه‌های چین، دلیل دیگری است که مانع پیشرفت این کشور در حوزه STEM می‌شود.