حتما تا به حال پیش آمده که وقتی میخواهید با هواپیما سفر کنید، لحظات آخر خریدن چیزی را فراموش کرده باشید یا فرصت خوردن غذا برای رسیدن به فرودگاه نداشته باشید و در فاصلهای که میخواهید سوار هواپیما شوید، سری به فروشگاهها یا کافیشاپهای فرودگاه زده باشید. در ترمینالهای فرودگاه مهرآباد تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران، رستوران، کافه، سوپرمارکت، بانک و غرفههای کتاب و سوغاتی پیدا میکنید. در فرودگاه بینالمللی امام خمینی شکل فروشگاهها کمی تفاوت دارد و آیتمها و برندهای لوکس و همچنین سوغاتیهای شهرهای مختلف با بستهبندی باکیفیتتر دیده میشود. اما خردهفروشی در فضای فرودگاه در سراسر دنیا شکل تازهای به خود گرفته است.
روزنامه واشنگتن پست و برخی منابع خبری تخصصی گفتهاند که در سال 2017 مسافران آمریکایی بیش از 1.7 میلیارد دلار از دکههای مطبوعات و فروشگاههای ویژه فرودگاهها خرید کردهاند. ارزیابیها نشان میدهد در سال 2021 خرید کردن در فرودگاه در سطح دنیا به سطح 49 میلیارد دلار خواهد رسید که نسبت به سال 2016 افزایش 27 درصدی را نشان میدهد.
البته فقط پول مسافران در فرودگاهها صرف نمیشود. در آمریکای شمالی، مسافران به طور میانگین از زمانی که وارد قسمت امنیت فرودگاه میشوند، تا زمانی که سوار هواپیما شوند، 90 دقیقه زمان صرف میکنند.
انجمن بینالمللی حملونقل هوایی گزارش کرده که در سال 2016 در کل دنیا 3.8 میلیارد نفر به صورت هوایی سفر کردهاند که پیشبینی میشود این تعداد تا سال 2035 دو برابر شده و تقریبا به 7.2 میلیارد برسد. همه این مسافران مشتریان بالقوه هستند و تعجبی ندارد که بازار خردهفروشی در فرودگاهها داغتر از هر زمانی شود.
طی دهه گذشته، تعداد شرکتهایی که تلاش کردهاند فروشگاهی در فرودگاهها به دست آورند، در حال افزایش بوده و این بازار به شدت در حال رقابتی شدن است. این اتفاق شکل راهروهای خرید در فرودگاهها را هم تغییر داده و از آنجایی که فروشگاههای مواد غذایی و خردهفروشی همیشه مورد توجه هستند، فضای فرودگاهها طوری طراحی میشوند که مسافران در مسیر سوار شدن به هواپیما، ناگزیر از جلوی این فروشگاهها رد شوند.
یک دلیل بزرگ دیگر تغییر خردهفروشی در فرودگاهها، کاهش توزیع رسانههای چاپی در ده سال گذشته بوده است. مردم بیشتر اخبار را از گوشیهای خود رصد میکنند و در نتیجه فضایی که به فروش نشریات در فرودگاه اختصاص مییافت، بسیار محدود شده و جای خود را به چیزهای ضروری در سفر مثل وسایل الکترونیکی کوچک، لوازم بهداشتی و اسنکها و خوراکیها داده است.
کارشناسان میگویند فرودگاه مکانی است که مردم مجبورند در آن متوقف شوند و در نتیجه زمان برای خرید کردن دارند، اما خردهفروشی در فرودگاه برای هر شرکتی مناسب نیست و به استراتژی برند آن بستگی دارد.