اروپا به دنبال پیاده کردن مدل سوئدی برای مرخصی زایمان

در سال ۱۹۷۴، سوئد اولین کشوری بود که به زوج‌های کارمند اجازه داد مرخصی بعد از زایمان را بین یکدیگر تقسیم کنند. اکنون هر زوج با به دنیا آمدن هر فرزند ۴۸۰ روز مرخصی دارد. در ۳۹۰ روز اول مرخصی، ۸۰ درصد آخرین حقوقی که داشتند از محل مالیات عمومی به آنها پرداخت می‌شود. هر یک از والدین می‌تواند از کل این مدت، ۹۰ روز را برای خود ذخیره کند و تا زمانی که فرزندشان به هشت سالگی برسد، از آن استفاده کند.

اما در سایر کشورهای اروپایی با والدینی که بچه‌دار می‌شوند، این‌طور سخاوتمندانه رفتار نمی‌شود. در بیشتر کشورها، مرخصی بعد زایمان والدین، به جز چند روز قبل از زایمان (در مورد خانم‌ها) و چند روز اول پس از به دنیا آمدن کودک، بدون حقوق و به مراتب کوتاه مدت‌تر است؛ مثلا در بریتانیا مجموع این مرخصی‌ها ۱۸ هفته است.

حالا اتحادیه اروپا تصمیم دارد بخش‌هایی از مدل سوئدی را در بقیه اروپا پیاده کند. یکی از اهداف این تغییر این است که به زنان کمک شود تا بعد از بچه‌دار شدن مجددا به سر کار برگردند و هر زمان لازم باشد بتوانند مرخصی بگیرند. در میان کلیه کشورهای عضو اتحادیه، نرخ اشتغال زنان ۱۲ درصد کمتر از مردان است. برای مثال در حالیکه در یونان نرخ مشارکت اقتصادی مردان ۶۷٪ است، این رقم برای زنان تنها ۴۸٪ است.

از دیگر دلایلی که اتحادیه اروپا سعی می کند نحوه دریافت مرخصی بعد از زایمان را برای زوج‌ها تغییر دهد، این است که بتواند به این واسطه شکاف پرداخت دستمزد بین زنان و مردان را کاهش دهد. شکاف میان دستمزدها به طور میانگین ۱۶ درصد است، اما در کشورهایی مثل استونی این رقم به ۲۷ درصد می‌رسد. به علاوه، ۳۲ درصد زنان شاغل در اتحادیه اروپا به صورت نیمه‌وقت کار می‌کنند، در حالی که این رقم برای مردان تنها ۸ درصد است. این اختلاف برای زنانی که فرزند دارند، بیشتر است.

البته در کشورهای شرق اروپا مشکل پیچیده‌تر از این است. در بسیاری از این کشورها، مساله این نیست که مرخصی زایمان باید افزایش یابد، بلکه مشکل این است که مردم نسبت به نقش‌های جنسیتی هنوز نگاه سنتی‌تری دارند. در برخی کشورها، مانند لهستان، این مرخصی برای زنان می‌تواند بسیار طولانی باشد، هرچند که در این مدت حقوقی دریافت نخواهند کرد. از سوی دیگر، مردان علاقه چندانی ندارند که این مرخصی را با همسران خود تقسیم کنند. به اعتقاد بسیاری از آنان «ماندن در خانه به معنی انجام دادن کارهای خانه است و این وظیفه زنان است!»