در کشورهای غربی، معمولا وقتی صحبت از تکنولوژی و کار به میان می‌آید، خطر ظهور روبات‌ها و الگوریتم‌ها برای امنیت شغلی مهم‌ترین موضوع است. اما در دیگر نقاط دنیا و به‌ویژه بخش عمده‌ای از کشورهای مسلمان، همین پیشرفت‌ها در حال ایجاد یک انقلاب اقتصادی و فرهنگی هستند.
این کشورها که حدود ۲۰ درصد جمعیت و ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) دنیا را تشکیل می‌دهند، تحت تاثیر یکی از بزرگترین تحولات بازار کار در تاریخ قرار گرفته‌اند و البته عامل این تحول بیشتر زنان هستند.
یک دهه پیش، در ۳۰ کشور بزرگ مسلمان‌‌نشین، تنها ۱۰۰ میلیون زن شاغل بودند؛ امروز تعداد آنها به ۱۵۵ میلیون نفر رسیده است. البته این نسبت در مقایسه با جمعیتی که در سن کار قرار دارند کار هنوز کم است، اما تحول بسیار بزرگی محسوب می‌شود. با اینکه سرمایه‌گذاری در آموزش، تغییر هنجارهای اجتماعی و نیاز اقتصادی از عوامل تاثیرگذار در بالا رفتن نرخ مشارکت زنان بوده‌اند، اما مهم‌ترین نیروی محرک این تغییر، پیشرفت تکنولوژی بوده است.
مثلا تعداد کارآفرینان زن در عرصه تکنولوژی افزایش یافته و کسب‌وکارهای آنها اغلب روی محور درآمد دیگر زنان شاغل می‌چرخد. پلت‌فرم‌های آنلاین برای پرستاری کودک، حمل‌ونقل امن، تهیه غذا یا پوشاک، بازارهای دیجیتالی هستند که نسل جدیدی از زنان تحصیل‌کرده و مشتاق به استفاده از تکنولوژی آن را هدف قرار داده‌اند. مجموع درآمد زنان شاغل در کشورهای مسلمان حدود ۱ تریلیون دلار ارزیابی شده است.
عامل مهم دوم، ظهور «اقتصاد گیگی» است (gig economy)؛ این اصطلاحی است که به محیط‌های کاری اطلاق می‌شود که در آن شغل‌های قراردادی موقت برای انجام یک پروژه متداول است. اقتصاد گیگی فرصت بی‌سابقه‌ای برای زنان فراهم می‌کند تا از محدودیت‌های فرهنگی عبور کنند و به این ترتیب می‌توانند مهارت‌های خودشان را از رانندگی گرفته تا آشپزی و برنامه‌نویسی به نمایش بگذارند.
تحصیلات، نقش زیادی در به وجود آمدن این موقعیت برای زنان داشته است. تنها پنج کشور در دنیا وجود دارند که دانشجویان زن آنها در حوزه‌های علم، تکنولوژی و مهندسی، نسبت به مردان بیشتر هستند. از این پنج کشور، دو کشور برونئی و کویت مسلمان هستند. در ۱۸ کشور دیگر، زنان حدود ۴۰ درصد قبولی‌های دانشگاه در رشته‌های مذکور را تشکیل می‌دهند که بیش از نیمی از این کشورها مسلمان هستند و عبارتند از الجزایر، آذربایجان، بحرین، اردن، مالزی، عمان، قطر، سوریه، تونس و امارات. در عربستان سعودی و ایران، به ترتیب ۳۸ و ۳۴ درصد دانشجویان در این رشته‌ها را زنان تشکیل می‌دهند. این تعداد در آمریکا ۳۰ درصد است.
از سوی دیگر، فقدان افراد برجسته در کسب‌و‌کار در میان زنان مسلمان به یک موهبت پنهان در این زمینه تبدیل شده و باعث شده سایرین به جای اینکه تحت تاثیر کلیشه‌ها قرار بگیرند، رشته‌ای را برای تحصیل انتخاب کنند که می‌تواند آینده کاری بهتری برایشان رقم بزند.
شرکت‌هایی که تشنه جذب استعدادها هستند، با استخدام نیروهای متخصص در حوزه‌های IT و مهندسی صرف نظر از جنسیت، باعث شده‌اند برابری جنسیتی نیروی کار در عرصه دیجیتال حتی وضعیت بهتری نسبت به غرب داشته باشد. البته در بحث‌های پیشرفت شغلی و ارتقا و یا کنار گذاشتن کار هنگام تشکیل خانواده، همچنان تبعیض‌هایی مشاهده می‌شود.
پیش‌بینی می‌شود ورود زنان جوان به بازار کار در سال‌های آینده بیشتر هم شود و شرکت‌های چندملیتی و کسب‌وکارهای محلی نسبت به این موضوع هوشیار شده‌اند. در نتیجه، دولت‌ها هم باید دست به کار شوند و به شکوفایی نسل دیجیتال کارفرماها، مصرف‌کنندگان و مالیات‌دهندگان آینده کمک کنند.
برگرفته از: The Financial Times
