بعد از دو سال ناامیدکننده 2018 و 2019 برای خودروسازان، پیشبینی میشد امسال یک نقطه عطف باشد. این نقطه عطف اتفاق افتاده، اما در جهتی منفی. دولتها در سراسر دنیا کارخانهها را وادار به تعطیلی کردند و انتظار میرود فروش خودرو تا یک پنجم کاهش پیدا کند و به سطحی برسد که آخرین بار در عمق بحران مالی جهانی 2009-2007 دیده شد. ترس از موج دوم شیوع کووید 19 چشمانداز سال 2021 را هم مبهم کرده است. این صنعت که همین الان با تحولی بسیار پرهزینه و خطرناک به سوی تولید خودروهای برقی مواجه است، به شکل متحول شدهای – که لزوما تحول بهتری نیست – از این بحران بیرون خواهد آمد.
بیشتر خودروسازان، در مقایسه با رکود اقتصادی یک دهه پیش، آمادگی بیشتری برای ورود به این بحران داشتند. در آن زمان، شرکتهای جنرال موتورز و کرایسلر آمریکا ورشکسته شدند و به تزریق مالی دولت احتیاج پیدا کردند. این بار، ترازنامههای مالی شرکتها قویتر بود، هزینهها کنترل شده بود و شرکتها تغییر ساختار داده بودند تا بر کسبوکارهای سودآور متمرکز شوند. با این حال، هیچ چیزی آنها را آماده ویروس کرونا نکرده بود. اول چین و سپس بقیه دنیا متوقف شدند. شرکتهای خودروسازی، قطعهسازی، نمایشگاهها و تعمیرگاهها تعطیل شدند.
الان اولین نگرانی آنها حفظ بقا است. شرکتها با وجود هزینههای استقراض بالا از خطوط اعتباری قدیمی و جدید بهرهبرداری میکنند. شرکت فورد آمریکا، برای اوراق قرضه تازه صادر شده، 9 درصد سود میپردازد. قیمت بیمه کردن بدهیهای این شرکت، از ماه دسامبر افزایش پیدا کرده است. توانایی اعتباری دیگر شرکتهای خودروسازی هم به شدت زیر سوال است.
این شرکتها هیچ راه دیگری به جز استقراض ندارند. آنها در حال صرف نظر کردن از سود سهام خود هستند و خواستار کمک دولتی شدهاند.
از طرف دیگر، سوالات بزرگتری در مورد زنجیره تامین پیش آمده است. بلایای طبیعی مثل زلزله و سونامی مخرب ژاپن در سال 2011، به شرکتهای خودروسازی یاد داد که تامینکنندههای متنوع و جایگزین برای خود داشته باشند. اما همه قطعات را نمیتوان از چند تولیدکننده مختلف تامین کرد. همچنین تامینکنندگان قطعات از نظر مالی ضعیفتر از خودروسازها هستند و خیلی زودتر با کمبود نقدینگی مواجه میشوند.
بحران پاندمی کرونا، به همه شرکتها به طور مساوی ضربه نمیزند. شرکت تسلا به طور خاص، بحران خوبی را تجربه میکند. این شرکت تولیدکننده خودروهای برقی، سفارشهای انباشته خوبی دارد و نقدینگی آن برای گذر از رکود، کافی است. تنها تویوتا سرمایه بازار بالاتری دارد. این غول ژاپنی و همچنین شرکت فولکس واگن که سالانه حدود 10 میلیون خودرو تولید میکند، از این توفان عبور میکنند. شرکتهای چینی احتمالا به دنبال خریدهای ارزان در خارج خواهند بود. دو شرکت جیلی و BAIC همین الان سهام قابل توجهی در شرکت دایملر دارند که البته سهامداران استراتژیک از نوعی که از فولکس و BMW حمایت میکنند، ندارد. شرکتهایی مثل رنو که بازار انبوه دارند و با حاشیه سود کم پیش میروند، با دشواری مواجه خواهند شد.
بزرگترین نگرانی این است که کرونا رفتارها را نسبت به خودرو تغییر دهد. از یک طرف، ترس از ابتلا به بیماری، رفت و آمد با وسایل حملونقل عمومی را کمتر میکند و مردم را بیشتر به خودروهای شخصی سوق میدهد. از طرف دیگر، دورکاریها به طور کلی رفت و آمدها را حتی با خودروی شخصی کم میکند. یک رکود طولانی میتواند برای همیشه به فروش خودرو صدمه بزند. خودروسازان آینده باید دوباره به سال 2017 برگردند تا همچنان منتظر روزهای اوج صنعت خود باقی بمانند.