فرار مغزها از روسیه، با جنگ اوکراین تسریع شده است

فرار مغزها از روسیه، با جنگ اوکراین تسریع شده است

با شروع جنگ اوکراین، آلمان و لهستان بیشترین پناهنده‌های اوکراینی را در میان کشورهای اروپایی جذب کرده‌اند، اما ارمنستان، گرجستان و ترکیه، با شکل دیگری از جذب مهاجر مواجه شده‌اند: فرار مغزها از روسیه شدت گرفته است. از زمانی که روسیه در روز 24 فوریه حمله به اوکراین را شروع کرد، ده‌ها هزار روسی به سرعت خانه‌های خود را ترک کرده و یکی از کشورهای همسایه که امکان سفر بدون ویزا به آن را داشتند، به عنوان مقصد انتخاب کردند. اقتصاددانان ارزیابی کرده‌اند که حداقل 200 هزار نفر در هفته دوم مارس، روسیه را ترک کرده‌اند. گرجستان به تنهایی حدود 30 هزار روسی را پذیرفته است. روند فرار مغزها از روسیه که چند سالی است شروع شده، با شدت گرفتن جنگ اوکراین تسریع شده است.  

بین سال‌های 2000 – زمانی که ولادیمیر پوتین برای بار اول رییس جمهور شد – تا 2019 حدود 6/1 تا 2 میلیون روسی کشورشان ترک کردند (از میان 145 میلیون جمعیت). اما از سال 2011 به بعد، سرعت مهاجرت افزایش چشمگیری پیدا کرد. در سال 2012 پوتین با جنجال‌های زیاد دوباره رییس جمهور شد و قدرت را به طور کامل در دست گرفت. در یک نظرسنجی که اندیشکده آتلانتیک در سال‌های 2017 و 2018 انجام داده، 40 درصد مهاجران «جو سیاسی» و 29 درصد آنها «ظلم و نقض حقوق بشر» را دلایل اصلی ترک کشورشان عنوان کردند. به عنوان مثال، بیشتر آنهایی که ظرف یکی دو ماه گذشته روسیه را ترک کرده‌اند، مخالف جنگ اوکراین بوده‌اند.

به علاوه، جو سیاسی حاکم، منجر به فرار مغزهای روسیه شده است. افرادی که از سال 2000 این کشور را ترک کردند، عمدتا بین 25 تا 45 سال سن داشتند و اکثرا تحصیلکرده بودند. در نظرسنجی آتلانتیک، 36 درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا بودند. قوانینی که دولت پوتین مبنی بر محدود کردن توانایی دانشمندان برای همکاری‌های بین‌المللی تصویب کرد، عامل فرار بسیاری از آنها بود. مهاجران روسی، برخی از موفق‌ترین استارت‌آپ‌های دیجیتال مثل Revolut را که یک اپلیکیشن موبایل بانک واقع در لندن است، راه‌اندازی کرده‌اند. ارزش این استارت‌آپ در سال 2021 به 33 میلیارد دلار رسید. همچنین ناشر نرم‌‌افزاری «میرو» (Miro) که دو کارآفرین روس آن را تاسیس کرده‌اند، در حال حاضر حدود 18 میلیارد دلار ارزش دارد. انجمن ارتباطات الکترونیک روسیه که یک گروه صنعتی است، اعلام کرده بیش از 70 هزار متخصص IT از زمان شروع جنگ، کشور را ترک کرده‌اند و پیش‌بینی می‌شود 100 هزار نفر دیگر تا پایان آوریل بروند. خیلی از آنها به دنبال فرصت‌های شغلی در تفلیس، استانبول و ایروان هستند.