شرکتهای بزرگ فناوری اطلاعات و تکنولوژی خیلی شبیه دایناسورها هستند؛ اکثر آنها نمی‌توانند خود را با دوره جدید وفق دهند و عاقبت پس دو یا نهایتا سه دوره تحول از پا در می‌آیند.
در میان غول‌های تکنولوژی که بیشتر آنها نتوانستند سازگاری موفقی با تحولات عصر جدید داشته باشند، شرکت IBM یک استثنا است. این شرکت که بیش از یک قرن قدمت دارد، کار خود را با ساخت ماشین تحریر که با کارت‌های پانچ کار می‌کردند، شروع کرد.
اما بعد از ۲۱ دوره سه ماهه مالی (بیش از ۵ سال پیاپی) که IBM دائما با کاهش درآمد سالانه روبرو بود، تردیدها در مورد اینکه آیا این شرکت میتواند آخرین تحولات بزرگ عرصه تکنولوژی را مدیریت کند یا نه، افزایش یافته است. سوال این است: آیا IBM میتواند به سوی تکنولوژی رایانش ابری که به منظور ارائه خدمات آنلاین محاسبه‌ای در حال پیشرفت است و همچنین توسعه هوش مصنوعی حرکت کند؟
در ماه مه، وارن بافت، مدیر عامل شرکت هلدینگ برکشایر (Berkshire Hathaway)، اعلام کرد شرکتش یک سوم کل سهام خود در IBM را که ارزش آن به ۱۳.۵ میلیارد دلار می‌رسید، فروخته است. آقای بافت هم زمان با اجرای این تصمیم گفت: «IBM دیگر به اندازه شش سال قبل که خرید سهام آن را شروع کردم، در نظرم ارزش ندارد.»
البته در ۱۷ اکتبر، نتایج مالی سه ماهه IBM نشان داد گمانه‌زنی‌ها ممکن است اشتباه باشد. هرچند درآمد این شرکت بار دیگر پس از یک روند نزولی به ۱۹.۲ میلیارد دلار رسید، اما این بار شدت افت آن کمتر از حد انتظار بود. آی‌بی‌ام نشان داد میتواند در سه ماهه آینده شاهد بازگشت رشد باشد و ارزش سهام آن هم در روز ۱۸ اکتبر ۸.۹ درصد افزایش یافت که بیشترین افزایش روزانه از سال ۲۰۰۹ تا کنون بوده است.
یکی از دلیل ناتوانی شرکتهای بزرگ فناوری اطلاعات برای سازگاری با تحولات دوره‌ای این است که این تحولات نیازمند چیزی فراتر از به‌کارگیری تکنولوژی جدید هستند. در واقع تکنولوژی‌های نوین شرکت، برند تجاری، مهارت‌های فنی، نحوه فروش محصولات و سایر خدمات یک شرکت را نیز تحت تاثیر قرار میدهند و لازم است همه این مجموعه در کنار هم به پیش رود. این در حالی است که بسیاری از این دست شرکت‌ها در برابر این تغییرات مقاومت می‌کنند.
البته IBM بیدی نیست که به این بادها بلرزد. این شرکت در سال ۱۹۹۰ نیز تا لب تیغه ورشکستگی رفت. اما توانست به سرعت خود را با اینترنت وقف دهد و همچنین با حمایت از نرم‌افزارهای متن‌باز (Open Source Software) کسبوکار خود را سر و سامان دهد. آی‌بی‌ام همچنین یکی از شرکتهایی بود که اولین قدم‌ها را در هوش مصنوعی برداشت؛ تکنولوژی ساخت آن با نام واتسون در سال ۲۰۱۱ توانست برنده یکی از مسابقات بیست سوالی آمریکا شود.
هرچند که در پنج سال گذشته، IBM در تطبیق‌پذیری با تکنولوژی‌های نوین سرعت کافی نداشته است نداشته است، اما حداقل معیارهای خود این شرکت نشان میدهند، هنوز آنقدر توان دارد که جلوی روند کاهش درآمدی خود را بگیرد.
در سه ماهه اخیر، درآمد IBM از کسبوکار اصلی آن که فروش محصولات و خدمات کامپیوتری است، ۹ درصد کاهش یافته است. اما در مقابل درآمد آن از بخشی که به «استراتژی‌های ضروری» خوانده میشود، ۱۰ درصد افزایش یافته است؛ این بخش از فعالیت‌های آی‌بی‌ام، شامل رایانش ابری و هوش مصنوعی است و در حدود ۴۵ درصد از کسبوکار این شرکت را تشکیل می‌دهد.
آی‌بی‌ام سعی میکند به سهامداران خود نشان دهد که امیدواری آنها، هرچند همراه با نگرانی و تردید، میتواند نتیجه‌ای مثبت به همراه داشته باشد.
