یکی از ضربههای کرونا به دنیا، کمبود مواد غذایی به دلیل آسیب به انبوه ذخایر غذایی و برداشت محصول در فصل اوج این اتفاق بود. با این حال، سیل محدودیتهای محافظهکارانه تجارت، اختلال در حملونقل و وقفههایی که در فرآوری محصولات ایجاد شد، عرضه جهانی مواد غذایی را از شرایط عادی خارج کرد و آسیبپذیرترین مناطق کره زمین را که عمدتا کشورهای در حال توسعه بودند، وارد شرایط خطرناک خاصی کرد.
اقتصاددان ارشد «سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد» یا فائو، عبدالرضا عباسیان، میگوید: «میتوان با وجود انبوه مواد غذایی، همچنان بحران غذا داشت. این موقعیتی است که فعلا در آن قرار گرفتهایم.»
کمبود مواد غذایی باعث شده قیمت برخی کالاهای اساسی مثل برنج و گندم در بعضی از شهرهای دنیا جهش قابل توجهی داشته باشد که بخشی از آن، به دلیل ترس از محدودیتهای صادرات از سوی کشورهایی بوده که ترجیح دادهاند ذخایر غذایی را در شرایط بحران، برای خود نگه دارند. وقفههایی که در تجارت کالا ایجاد شد، انتقال مواد تولیدی از مزارع به بازارها، کارخانههای فرآوری و بنادر را سختتر کرد و حتی باعث شد بخشی از مواد غذایی سر زمینها از بین برود.
همزمان، تعداد افرادی که در سراسر دنیا به دلیل شرایط بد اقتصادی و بیکاری با کمبود بودجه مواجه شدهاند افزایش یافته است. کاهش ارزش پول در کشورهای در حال توسعه که به شدت به توریسم یا کالاهای ارزانشدهای مثل نفت وابسته هستند، این مشکلات را چند برابر کرد و باعث شد واردات مواد غذایی بیش از پیش، مقرون به صرفه نباشد.
اقتصاددانان میگویند، در گذشته یا با بحران طرف تقاضا مواجه بودیم یا طرح عرضه. اما این بحران، هم عرضه و هم تقاضا را همزمان و در یک سطح جهانی، با مشکل مواجه کرده است.
برنامه جهانی غذای سازمان ملل، هشدار داده که بیش از 30 کشور تا پایان امسال با قحطی مواجه میشوند و 130 میلیون نفر دیگر تا آستانه گرسنگی میروند.
سودان جنوبی، که یک دولت متحد به تازگی در آن شکل گرفته تا به جنگ داخلی طولانی مدت این کشور پایان دهد، یکی از کشورهایی است که بیشترین ریسک را در این زمینه دارد. دادههایی که فائو منتشر کرده، نشان میدهد قیمت گندم در جوبا، پایتخت این کشور، از ماه فوریه تاکنون 62 درصد افزایش یافته است. همچنین قیمت سیبزمینی در شهر چنای هند، در همین مدت، 27 درصد بالا رفته است. نیجریه که 200 میلیون نفر جمعیت دارد و یکی از بزرگترین واردکنندههای برنج و گندم دنیا است، از ترکیب شوک گران شدن واردات، اختلال در تولید داخل و حملونقل، و فروپاشی قیمت جهانی نفت که اصلیترین کالای صادراتی این کشور است، آسیب دیده است. مصر که یکی از بزرگترین واردکنندههای گندم است، اما در فصل برداشت این محصول، کمتر گندم خارجی میخرد، ماه گذشته ذخایر انبوه غلات را از فرانسه و روسیه خرید.
در این میان، واردکنندههای ثروتمندتر مثل ژاپن، تایوان و امارات، میتوانند ضربه بیشتری به کشورهای فقیرتر – به ویژه در منطقه جنوب صحرای آفریقا – وارد کنند.
کمبود مواد غذایی نارضایتیهای سیاسی را در برخی کشورها، بهویژه کشورهای آفریقایی، افزایش داده است.