مدیر عامل شرکت ژاپنی شیسیدو، ماساهیکو اوتانی، ماه گذشته در رونمایی از کارخانه جدیدش در بندر جنوبی فوکواوکا، بار دیگر قدرت برندسازی محصولات «ساخت ژاپن» را به مصرف‌کنندگانش در آسیا به رخ کشید.
این غول لوازم آرایشی، از سال 2019 حدود 1 میلیارد دلار برای ساخت سه کارخانه جدید در ژاپن هزینه کرده و این بحث را مطرح کرده که آیا کاهش ارزش ین در برابر دلار به پایین‌ترین سطح خود در 24 سال گذشته عامل این جان‌گیری دوباره است یا نه.
این داستان به نوع خود جالب است. فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن، امنیت اقتصادی را در قلب برنامه‌های اقتصادی خود قرار داده و می‌خواهد تولید را با کاهش وابستگی ژاپن به زنجیره‌های تامین چینی، احیا کند.
مطمئنا محصولات مراقبت پوستی برای امنیت ملی ژاپن اضطراری نیستند، اما اثر اقتصادی افزایش تولید داخلی هنوز قابل توجه است. شیسیدو گفته قصد دارد 900 شغل در کارخانه فوکواوکا ایجاد کند که به نوبه خود چرخه افزایش تولید، درآمد و هزینه برای اقتصاد داخلی را به دنبال خواهد داشت.
اما متاسفانه این اقدام شرکت شیسیدو به معنی احیای تولید ژاپن نیست. تصمیم اوتانی مدت‌ها قبل از دوره جدید کاهش ارزش ین گرفته شده بود و شیسیدو ظرفیت تولید جهانی خود را کاهش نداده تا تولید داخلی را افزایش دهد.
همچنین بعید است که شرکت‌های دیگر پایگاه‌های تولید جهانی را که سال‌ها برای کاهش آسیب‌های نوسانات ارز نگه داشته بودند، متوقف کنند. بازار کار راکد، باعث شده نیروی کار در ژاپن کم باشد، حتی اگر شرکت‌ها بخواهند تولید خود را پایین بیاورند.
تحلیل‌گران می‌گویند کاهش ارزش ین، نمی‌تواند به افزایش حجم صادراتی که اقتصاد ژاپن در گذشته تجربه کرده، کمک کند. دلیلش هم این است که خیلی از شرکت‌ها دیگر حجم زیادی از کالاها را در داخل تولید نمی‌کنند.
اگر دستمزدها به تدریج افزایش پیدا نکند، ین تعضیف شده در آینده نزدیک برای خانوارها و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط دردسر ایجاد می‌کند و هزینه‌های مواد غذایی، انرژی، مواد اولیه و لجستیک را بالا می‌برد.
ژاپن یک دهه «اقتصاد آبه‌ای» را که با تسهیل کمّی (تشویق کسب‌وکارها و مشتریان به گرفتن وام بیشتر و مصرف بیشتر که به افزایش تورم منجر می‌شود)، محرک‌های اقتصادی و فشار دولت بر شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری بیشتر، شناخته می‌شود تجربه کرده است. اما این روش نتوانست رشد دستمزد را برای افزایش مصرف و درست کردن چرخه باطل تقاضا و تورم، تسریع کند.