انجام فعالیتهای فوق برنامه در زندگی – چه به عنوان سرگرمی برای شروع یک کار حرفهای باشد و چه صرفا احساس مفید بودن به فرد بدهد – مزایای قابل توجهی دارد. این عجیب نیست که دنبال کردن علایق به انسان حس خوبی میدهد. تحقیقی که در سال ۲۰۱۵ انجام شده به این نتیجه رسیده که این کار هم استرس را کاهش میدهد و هم به شادمانی بیشتری منجر میشود. آن دسته از شرکتکنندگان در این تحقیق که سرگرمیهای خودشان را دنبال کرده بودند، ۳۴ درصد استرس کمتری داشتند و در طول انجام این فعالیتها ۱۸ درصد کمتر احساس غمگینی داشتند.
لارا وندرکام، کارشناس بهرهوری، تایید میکند که زمان گذاشتن برای خودتان ابزاری برای رسیدن به شادمانی بیشتر است و لحظههایی وجود دارد که زمان تقریبا معنایی ندارد، چون ما از کاری که انجام میدهیم لذت میبریم.
همه ما مشغله داریم، چه در مورد کارمان و چه امور خانواده و بنابراین بیشتر ما فکر میکنیم نمیتوانیم هیچ کار اضافهای را در برنامهمان بگنجانیم. اما خانم وندرکام این ایده را قبول ندارد و معتقد است وقتی میگوییم وقت ندارم، منظور ما فقط این است که این کار اولویت من نیست.
توصیه او این است برای اینکه بدانیم زمان خالی برنامهمان کجاست، برنامه زمانی را به جای روزانه، هفتگی کنیم. وندرکام میگوید: «یک هفته چرخه زندگی است که از ۱۶۹ ساعت تشکیل شده است. اگر ۴۰ ساعت کار کنید و هر شب ۸ ساعت بخوابید، هنوز ۷۲ ساعت خالی دارید. میتوانید یک هفته از زندگی روزمره خود را مرور کنید. هر کاری که در طول این هفته انجام میدهید را بنویسید. با این کار ممکن است چند ساعت خالی در این میان پیدا کنید؛ بهویژه چند ساعت قبل از اینکه به رختخواب بروید.
به محض اینکه ساعتهای خالی پیدا کردید، باید به شکل اثربخشی از آن استفاده کنید و به خودتان انگیزه بدهید. مثلا دو شب در هفته میتوانید یک ساعت زودتر بخوابید و صبح یک ساعت زودتر بیدار شوید و از این زمان استفاده کنید. اگر بچه دارید، میتوانید زمان آزادتان را با دوست یا همسایهای که او هم بچه دارد مبادله کنید.
خانم وندرکام میگوید علاقهتان را به یک الزام تبدیل کنید تا یک انگیزه بیرونی داشته باشید. مثلا اگر میخواهید کارهای هنری با چوب درست کنید، کلاس بروید. وقتی بابت کلاس پول میپردازید، بیشتر به انجام آن کار متعهد میشوید.
تسلط داشتن بر نقشه راه هم مهم است؛ بهویژه اگر میخواهید علاقهتان را به کار تبدیل کنید. تصویری ذهنی از جایگاهی که میخواهید ظرف پنج سال آینده در آن قرار بگیرید داشته باشید. افراد معمولا در مورد کاری که میتوانند در کوتاه مدت انجام دهند اغراق میکنند و کاری که از پس آن در بلند مدت برمیآیند، دست کم میگیرند. وندرکام میگوید: «مثلا در یک روز میخواهم سه کار انجام دهم؛ معادل ۱۵ کار در یک هفته کاری و ۷۵۰ کار در یک سال. اگر ۷۵۰ کار مهم را در طول یک سال انجام دهید، سال خیلی خوبی خواهد بود.»
اگر علاقه خاصی در زندگی ندارید، شانسی از دست ندادهاید. در عوض، مهارتهایی را پرورش دهید که در همان حوزهای که هستید شما را بالا بکشد. در این صورت از شغلی که دارید لذت میبرید. درگیر یک سرگرمی شدن چه به خاطر خود آن سرگرمی باشد و چه یک محرک کاری، باعث بهسازی خودتان میشود و یک بازی برد-برد است.