نتایج هفتمین سرشماری جمعیت چین، که سال گذشته انجام شد، در روز 11 مه اعلام شد و جنجال زیادی به پا کرد. طبق داده‌های به دست آمده، جمعیت چین سال گذشته به 1.41 میلیارد نفر رسید که افزایش 5.4 درصدی را نسبت به یک دهه پیش نشان می‌دهد. این رقم بر خلاف گزارشی است که روزنامه فایننشال تایمز ماه گذشته منتشر کرد و گفت جمعیت چین به کمتر از 1.4 میلیارد نفر کاهش یافته که اولین روند نزولی در شش دهه گذشته محسوب می‌شود.
از آنجایی که آمارهای دولت چین همیشه عجیب و غریب است، اگر بخواهیم ارزش اسمی را در نظر بگیریم، افزایش جمعیتی که در سال 2020 گزارش شده، با نرخ تولد زاد و ولد سالانه مقایسه شده که می‌گوید در واقع سال گذشته هیچ مرگ و میری وجود نداشته است!
بدون در نظر گرفتن این جنجال‌ها و تناقض‌ها، باید گفت سرشماری نشان می‌دهد روند ساختار جمعیت چین در حال تغییر شکل است. این کشور به سرعت در حال پیر شدن است. تعداد جمعیت 60 سال به بالای چین سال گذشته به 264 میلیون نفر رسید که بیش از 80 میلیون افزایش نسبت به دهه گذشته را نشان می‌دهد.
موضوع نگران‌کننده‌تر، کاهش میزان زاد و ولد است. سال گذشته، نرخ تولد در چین 12 میلیون بود که کاهش 20 درصدی را نسبت به سال 2019 نشان می‌دهد. وقتی دولت سیاست تک فرزندی را در سال 2015 لغو کرد، این تصور ایجاد شده بود که به زودی انفجار جمعیت در چین رخ خواهد داد. اما افزایش قیمت مسکن و هزینه‌های تحصیل، باعث شده زوج‌ها از آوردن فرزند بیشتر امتناع کنند و خیلی از جوانان هم ترجیح می‌دهند اصلا ازدواج نکنند. نرخ باروری 1.3 فرزند برای هر زن در چین، دقیقا مشابه ژاپن شده، در حالی که برای حفظ ثبات جمعیت، این نرخ باید 2.1 باشد.
سرعت بالای پیری جمعیت چین، نقش این کشور را در جامعه تغییر خواهد داد و باعث افزایش فشارهای مالی خواهد شد. چین سال‌ها است که از انبوه جمعیت جوان کارگر خود بهره برده و هزینه‌های خود را بر توسعه زیرساخت‌ها متمرکز کرده است. حالا این کشور مجبور خواهد شد بیشتر در بخش سلامت و خدمات اجتماعی و طرح‌های بازنشستگی هزینه کند و این سوال مطرح می‌شود که آیا چین قبل از ثروتمند شدن، پیر خواهد شد؟
نکته دیگری که سرشماری جدید نشان داد، تغییرات جمعیت‌شناختی است. در سال 2020 بیش از 218 میلیون نفر از جمعیت چین، فارغ‌التحصیل دانشگاه بودند که تقریبا دو برابر سال 2010 است. این نشان می‌دهد اگر جمعیت سن کار چین در حال کاهش است، اما نیروی ماهر برای مشاغل تخصصی افزایش چشمگیری پیدا کرده است. به علاوه، مهاجرت از روستا به شهر، که یک محرک اصلی برای رشد اقتصادی است، همچنان ادامه دارد. سال گذشته، حدود 64 درصد جمعیت چین ساکن شهرها بودند که این رقم در سال 2010 کمتر از 50 درصد بود.
به طور کلی، باید گفت جمعیت چین در حال پیر شدن، تحصیلکرده‌تر شدن و شهری‌تر شدن است.